I na kosturima je važna boja uniforme, Vanesa Mok/Anđelko Šubić

SHARE:





I NA KOSTURIMA JE VAŽNA BOJA UNIFORME



Od Flandrije u Belgiji i Pikardije u Francuskoj, pa sve do švajcarske granice, ređaju se mesta bitaka Prvog svetskog rata koje su ušle u istorijske knjige: Ypres, Marna, Verdun... Tačnije rečeno, teško da se to uopšte može nazvati bitkama. To su bila poprišta pokolja čitavih generacija, jer generali sa obe strane nisu želeli da shvate šta može da uradi mitraljez, moderna artiljerija ili bojni otrovi.

Na kraju, tamo su ostali milioni mrtvih. I danas, pre svega na Dan primirja 11. novembra, u uspavana mestašca Francuske i Belgije dolaze mnogi posetioci. Mnogi hoteli žive od tih gostiju. Osoblje po pravilu odlično govori engleski, za doručak se ne služi kafe late i kapućino sa maslacem i marmeladom, već se i usred Francuske može naći čaj i jaja sa slaninom. Jer i posetioci su uglavnom iz čitavog britanskog carstva, od Kanade pa sve do Australije i Novog Zelanda. Oni dolaze da bi posetili ogromna vojnička groblja. Nemaca gotovo da uopšte nema.

Tako je i u Langemarku, u Belgiji. Na groblju nema gotovo nikog. Čuje se samo cvrkut ptica u krošnjama drveća. Tu je poslednje počivalište za 44.294 nemačka vojnika. Većina njih nalazi se u masovnoj grobnici „Grob drugova“ (Kameradengrab), na čijim su stranama gusto ispisana imena poginulih.

Mrtvim Nemcima malo ko dolazi

Čak i Andreu de Brinu, Belgijancu koji vodi posetioce po mestima bojišta u okolini, žao je što je to groblje tako pusto: „Tragedija je to što ovde jedva da neko dođe. Najmanje je Nemaca, a mnogi od njih uopšte i ne znaju šta se tada događalo“. Andre pokazuje redove grobnih pločica koji su položene na zemlju i objašnjava: „Belgija ima veoma oštre propise i ograničenja za grobove nemačkih vojnika. Nije dozvoljeno da spomenik bude postavljen uspravno i zato ova groblja ne izgledaju kao groblja savezničkih vojnika. Ima još mnogo drugih pravila koja važe samo za vojnike sila osovine.“

Nakon Prvog svetskog rata, 1918, još je bilo na stotine groblja nemačkih vojnika po Belgiji. Ali 1950. vlada te zemlje naredila je da svi mrtvi nemački vojnici moraju da se presele na samo četiri groblja. Langemark je jedno od njih.

Naravno, to je i „zasluga“ jednog preživelog nemačkog veterana Prvog svetskog rata, kaplara i kurira, nosioca Gvozdenog krsta prvog reda: Adolfa Hitlera i drugog rata koji je on poveo. Zato i neki istoričari taj Drugi svetski rat zovu „poslednjom bitkom Prvog svetskog rata“. „To je verovatno rezultat mržnje s obzirom na sve što se dogodilo u Belgiji, naročito za vreme Drugog svetskog rata kad je Belgija bila okupirana. Nakon toga, zabranjeno je čak i da se mrtvima postavi krst nad nadgrobnim pločama“, objašnjava Andre de Brin.

Od opsednutosti do zaborava

U Prvom svetskom ratu poginulo je dva miliona nemačkih vojnika što je, pojedinačno uzevši, više žrtava nego što je pretrpela bilo koja druga zemlja. Neposredno nakon tog rata, u Nemačkoj se o ratnim zbivanjima mnogo govorilo i o tome se učilo po školama. Konačno, i nacisti su osvojili vlast upornim ponavljanjem tvrdnje o „izdaji i zaveri“ koja je dovela do poraza i sloma Nemačke.

Ali nakon Drugog svetskog rata izgleda da se otišlo u drugu krajnost. Decenijama, na časovima istorije, jedva da se išta govorilo o Prvom svetskom ratu tako da su i ta zbivanja u Nemačkoj padala u zaborav. Tim pre što tu uopšte nema ugodnih uspomena.

Andre de Brin nas vodi do velikog polja gde je kiša tek tu i tamo ostavila pokoju baru. Ali to nisu bare i procepi u zemlji koji su nastali prirodnim putem. Sve su to ožiljci rovova i kratera od granata koji su to mesto pre jednog veka pretvorili u pakao.

Tri hiljade nemačkih studenata

Samo tu je poginulo tri hiljade studenata nemačkih univerziteta, tek pristiglih na front. „Bili su pre toga samo šest nedelja na osnovnoj vojničkoj obuci i nakon toga su ih poslali na front u, kako su mnogi nemački vojnici ispočetka verovali, pobedonosni pohod. Ali gotovo čitava jedinica zbrisana je sa lica zemlje“, objašnjava Andre. „I ti mladići su poginuli na isti, užasan način kao i svi drugi koji ovde leže. Ali na Dan primirja uglavnom se niko ne seća tih studenata.“

Za groblja nemačkih vojnika i u Flandriji se donekle brine jedno neprofitno udruženje dobrovoljaca koje se brine za takva vojnička groblja nemačkih vojnika u inostranstvu. Uglavnom su to studenti koji dobrovoljno pomažu da se očuva uspomena i na te žrtve, ali oni su među retkim gostima koji stižu iz Nemačke.

I u knjizi posetilaca u Langemarku u ogromnoj većini su imena gostiju iz Velike Britanije i njenih bivših kolonija. Na to groblje dolaze i učenici engleskih škola kao deo programa ekskurzije u Ipru. „Uvek dovodimo decu i ovde kada im pokazujemo poprišta Prvog svetskog rata“, objašnjava Leoni Žil, učitelj jedne škole sa severozapada Engleske.

„Moraju da vide i ovo!“

„I nama je jasno da su nemačke porodice tugovale za njihovim poginulima, baš kao i porodice u Velikoj Britaniji ili Belgiji“, kaže nam taj učitelj. Njegov kolega dodaje da treba i uočiti i neuglednost tih groblja u poređenju sa uređenim, belim grobljima na kojima su pokopani britanski vojnici i koja više nalikuju na uredne engleske vrtove. „Ali želimo da naša deca shvate da su i ovo bili vojnici koji su, kao i Britanci, poginuli za kralja i otadžbinu.“

Simon ima trinaest godina i nosi mali drveni krst sa divljim makom, što je znak sećanja koji posetioci iz Velike Britanije ostavljaju na njihovim vojničkim grobljima. Ali i taj britanski mališan je pod utiskom groblja njihovih nekadašnjih protivnika: „Toliko je veliki taj masovni grob! Ovo je tako tužno mesto.“

I danas, sto godina posle Prvog svetskog rata, još uvek se nalaze ostaci tog ogromnog pokolja – zarđalo oružje i delovi vojne opreme, ali još uvek i kosti vojnika iz davnog rata. Ipak, čak i ako su to bili nemački vojnici, danas se oni sahranjuju uz sve vojne počasti i uz prisustvo delegacija Belgije i Nemačke.

Možda će jednog dana i groblja nemačkih vojnika dobiti više pažnje i počasti jer su sve to mladići koji su dobrovoljno otišli u smrt. To piše i na tablama koji stoje na njihovim grobovima: Deutschland muss leben auch wenn wir sterben müssen - Nemačka mora da živi, čak i ako smo mi morali da poginemo.


DOJČE VELE

COMMENTS

Naziv

"Oslobođenje",1,2016. fotografije/kolovoz,1,4:5-11,1,Abdulah Sidran,1,Adam Zagajewski,1,Agencije,1,Agniezska Žuchowska - Arendt,1,Ai Weiwei,1,Ajfelov most,1,Al Jazeera,1,Alan Pejković,1,Albert Camus,1,Aleksa Golijanin,1,Aleksadar Genis,1,Aleksandar Genis,1,Aleksandar Roknić,1,Aleksandar Tišma,1,Aleksej Kišjuhas,2,Alem Ćurin,1,Alen Brabec,1,Aleš Debeljak,2,Alexander Gurevich,1,Alexander Kluge,1,Alina Mayboroda,1,Almin Kaplan,4,Amer Bahtijar,1,Amer Tikveša,1,Amila Kahrović Posavljak,1,Amir Or,1,Amos Oz,1,Ana Ahmatova,2,Ana Radonja,1,Andres Neuman,1,Andrijana Kos Lajtman,10,Ante Čizmić,1,Anton Pavlovič Čehov,1,Antun Branko Šimić,1,Anya Migdal,1,B.C. HUTCHENS,1,Bela Hamvaš,3,Bela Tarr,1,Bertolt Brecht,4,Biblijski citat,1,Biljana Srbljanović,4,Biljana Žikić,1,Bilješka,5,Biserka Rajčić,3,Blago Vukadin,1,Boba Đuderija,1,Bogdan Bogdanović,2,Bojan Munjin,2,Bojan Savić Ostojić,1,Bojan Tončić,2,Bookstan II 2017,1,Borges,5,Boris Buden,6,Boris Dežulović,3,Boris Dubin,1,Boris Paramonov,1,Boris Perić,1,Borislav Pekić,1,Borislav Veselinović,1,Borka Pavićević,1,Boro Drašković,1,Božica Radić,1,Božo Koprivica,3,Branimir Živojinović,1,Branimira Lazanin,1,Branislav Jakovljević,2,Branislav Petrović,1,Branko Ćopić,1,Branko Kukić,1,Branko Rakočević,1,Bronka Nowicka,1,Bruno Schulz,1,BUKA,2,Burkhard Bilger,1,Caravaggio,1,Charles Simic,6,Chris Hedges,1,citati,1,Claude Lanzmann,1,Claude Lévi-Strauss,1,Cornelia Vismann,1,crtež,1,Damir Šodan,1,Damjan Rajačić,1,Dan Pagis,1,Danica i Haim Moreno,1,Daniil Ivanovič Juvačov Harms,1,Danijel Dragojević,1,Danijela Dejanović,1,Danilo Kiš,11,Dara Sekulić,1,Dario Džamonja,1,Darko Alfirević,1,Darko Cvijetić,308,Darko Cvijetić. Agnieszka Zuchovska Arent,1,Darko Desnica,4,Darko Pejanović,1,Daša Drndić,2,David Albahari,5,Davor Beganović,1,Davor Ivankovac,1,Davor Konjikušić,1,Dejan Anđelković,1,Dejan Kožul,3,Dejan Mihailović,1,Deklaracija o zajedničkom jeziku,1,Desimir Tošić,1,Dietrich Bonhoeffer,1,Dijala Hasanbegović,1,dnevne novine DANAS Beograd,2,Dnevnik,9,Dobrica Ćosić,1,Dobrivoje Ilić,1,Dobroslav Silobrčić,1,Dominique-Antoine Grisoni,1,Dragan Bajić,1,Dragan Bursać,1,Dragan Markovina,1,Dragan Radovančević,3,Drago Pilsel,1,drama,2,Dramsko kazalište GAVELLA,1,Draženko Jurišić,1,Dubravka Stojanović,1,Dubravka Ugrešić,4,Duško Radović,1,Dževad Karahasan,2,Đorđe Bilbija,2,Đorđe Krajišnik,6,Đorđe Tomić,1,Đurđica Čilić,1,Đuza Stojiljković,1,Eda Vujević,1,Edin Salčinović,1,Edmond Jabes,1,Edouard Boubat,1,Eduard Šire,1,Edvard Kocbek,1,Elis Bektaš,4,Elvedin Nezirović,1,Elvir Padalović,1,Emil Cioran,8,Emmanuel Levinas,1,Epitaf,1,Ernst Jünger,2,esej,164,Fahredin Shehu,1,Faruk Vele,1,festival,4,Filip David,3,fotografije,2,fra Drago Bojić,1,Francis Roberts,1,Frank Wedekind,1,Franz Kafka,4,Freehand,1,Friedrich Nietzche,1,Furio Colombo,1,Gary Saul Morson,1,Genadij Nikolajevič Ajgi,1,Georg Trakl,1,George Orwel,1,Georgi Gospodinov,1,Géza Röhrig,1,Gianni Vattimo,1,Gilles Deleuze,1,Giorgio Agamben,7,Giorgio Manganelli,1,Gligorije Ernjaković,1,Goran Milaković,2,Goran Simić,1,Goran Stefanovski,1,gostovanje pozorišta,4,govor,2,Gustaw Herling-Grudzinski,1,Haim Moreno,1,Hajdu Tamas,1,Hanna Leitgeb,1,Hannah Arendt,3,Hans Magnus Enzensberger,1,hasidska priča,1,Hassan Blasim,1,Heiner Goebbels,1,Helen Levitt,1,Herbert Marcuse,1,Igor Buljan,1,Igor Mandić,1,Igor Motl,4,Igor Štiks,1,Igre u Jajcu 2017.,1,Ihab Hassan,1,Ilma Rakusa,2,IN MEMORIAM,7,Intervju,70,Ivan Čolović,2,Ivan Illich,2,Ivan Lovrenović,4,Ivan Milenković,1,Ivan Obrenov,1,Ivan Posavec,1,Ivana Obrenov,1,Ivana Vuletić,1,Ivica Pavlović,2,Ivo Kara-Pešić,1,Jack Kerouac,1,Jacques Derrida,2,Jagoda Nikačević,1,Jakob Augstein,1,Jaroslav Pecnik,1,Jasmin Agić,1,Jasna Tkalec,1,Jean-Luc Nancy,4,Jelena Kovačić,1,Jelena Topić,1,Jernej Lorenci,1,Jona,1,Jorge Luis Borges,2,Josif Brodski,1,Josip Osti,1,Josip Vaništa. Patricia Kiš,1,Jovan Ćirilov,1,Jovica Aćin,3,Jugoslava Ilanković,2,Julija Kristeva,1,Julio Cortazar,1,K.U.P.E.K.,1,Katja Kuštrin,2,Kim Cuculić,1,Knjige,1,književna večer,1,Kokan Mladenović,1,Komentar,1,kratka priča,5,kratke priče,7,kratki esej,4,kratki intervju,4,kritika,6,kritika knjige,3,Krzysztof Warlikowski,1,Ksenija Banović Ksenija Marković,1,Kulturni dodatak,1,Kupek,1,Kurt Hielscher,1,Ladislav Tomičić,1,Laibach,1,Lajoš Kesegi,1,Larisa Softić Gasal,1,Laurence Winram,1,Lavov,1,Leonard Cohen,1,Leonid Šejka,2,Lidija Deduš,1,Ludwig Wittgenstein,1,Ljubiša Rajić,1,Ljubiša Vujošević,1,Maja Abadžija,1,Maja Isović,2,Maja Isović Dobrijević,1,MALI EKSHUMATORSKI ESEJI,1,mali esej,18,Marcel Duchamp,1,Marija Mitrović,1,marijan cipra,1,Marin Gligo,1,Marina Abramović,1,Marina Dumovo,1,Marina Mlinarevič Sopta,1,Mario Čulina,1,Mario Franz,1,Mario Kopić,53,Marjan Grakalić,1,Marko Misirača,2,Marko Stojkić,1,Marko Tomaš,1,Marko Veličković,1,Marko Vešović,2,Martin Heidegger,3,Massimo Cacciarri,1,Max Frisch,1,međunarodna poruka,1,Mensur Ćatić,2,Mia Njavro,1,Mihail Šiškin,1,Mijat Lakićević,1,Mikloš Radnoti,1,Milan Kundera,1,Milan Milišić,1,Milan Vukomanović,1,Milan Zagorac,1,Mile Stojić,2,Milena Bogavac,1,Milica Rašić,1,Milo Rau,1,Milomir Kovačević Strašni,1,Miloš Bajović Ilić,1,Miloš Crnjanski,2,Miloš Vasić,1,Milovan Đilas,1,Miljenko Jergović,8,Mini esej,32,Miodrag Živanović,1,Mirjana Božin,1,Mirjana Stančić,1,Mirko Đorđević,2,Mirko Kovač,3,Miroslav Krleža,3,Miroslav Marković,1,Mirza Abaz,1,Mirza Puljić,1,Mishel Houellebecq,1,Mišo Mirković,6,Mišo Mirković foto,12,Mladen Bićanić,2,Mladen Blažević,2,Mladen Pleše,1,Mladen Stilinović,1,Momčilo Đorgović,2,Monika Herceg,2,Nada Topić,1,Naser Šećerović,1,Natalija Miletić,1,Nataša Gvozdenović,1,Neda Radulović- Viswanatha,1,Nedim Sejdinović,1,nekrolog,1,Nemanja Čađo,1,Nenad Milošević,1,Nenad Obradović,5,Nenad Tanović,1,Nenad Vasiljević,2,Nenad Veličković,2,Nenad Živković,1,Nepoznati spavač,1,Nermina Omerbegović,1,Nevena Bojičić,1,Nikola Kuridža,1,Nikola Kuzanski,1,Nikola Popović,2,Nikola Vukolić,1,Nikola Živanović,1,Nikolaj Berđajev,1,Nikolina Židek,1,Nila Štambuk-Svrdlin,1,Noć kazališta,1,NOVA KNJIGA,4,novela,1,Novica Milić,2,Novica Tadić,1,obavijest,3,odlomak romana,10,odlomci,6,Oliver Frljić,9,Omer Ć.Ibrahimagić,1,Osip Mandeljštam,2,Osvaldo Ferari,1,Otto Pöggeler,1,Otto Weininger,1,Pankaj Mishra,1,Paolo Magelli,2,Patrik Weiss,1,Paul Celan,4,Paul Klee,1,Paul Valery,1,Peščanik,1,Petar Gudelj,2,Petar Kočić,1,Petar Matović,1,Petar Vujičić,1,Peter Esterhazi,1,Peter Semolič,3,Peter Semolič. prijevod,4,Peter Sloterdijk,3,Pier Paolo Pasolini,2,pisma,5,pismo,1,pjesma,1,Plakat,1,Poezija,325,poezija prevod,1,Politika,1,portret,1,potpisnici,1,Pozorišna kritika,1,Pozorišne Igre u Jajcu,1,Pozorište Prijedor,5,predavanje,1,Predrag Finci,2,Predrag Matvejević,2,Predrag Nikolić,1,Predrag Trokicić,2,Predstava,2,Prepiska,1,priča,37,Prijevod,12,prijevod govora,1,prikaz knjige,6,prikaz predstave,3,Primo Levi,1,promocija,2,Protest,1,Proza,2,putopis,1,Rade Radovanović,1,Radimir Sovilj,1,Radiša Cvetković,1,Radmila Smiljanić,1,Radomir Konstantinović,2,Rastislav Dinić,1,Raša Todosijević,3,razgovor,6,Refik Hodžić,1,Renate Lachmann,1,reportaža,1,Robert Bagarić,1,Roger Angell,1,Roland Barthes,3,Roland Jaccard,1,Roland Quelven,1,Saida Mustajbegović,2,Sándor Márai,1,Saša Jelenković. poezija,1,Saša Paunović,1,Sava Babić,3,Seida Beganović,4,Semezdin Mehmedinović,4,Senadin Musabegović,1,senka marić,1,Sesil Vajsbrot,1,Shosana Felman,1,Sibela Hasković,3,Siegfried Lenz,1,Sigmund Freud,1,Sinan Gudžević,1,Siniša Sunara,1,Siniša Tucić,2,sjećanje,2,Slavenka Drakulić,1,Slavica Miletić,4,Slavoj Žižek,1,Slobodan Glumac,1,Slobodan Šnajder,1,Slobodan Tišma,1,Slobodna Dalmacija,1,slobodna europa,1,SLOVO GORČINA,1,Sonja Ćirić,4,Sonja Savić,1,Split,1,Srđa Popović,1,Srđan Sekulić,20,Srđan Tešin,1,Srđan Valjarević,1,Sreten Ugričić,3,Srpko Leštarić,1,status na facebooku,1,stećak,2,Stevo Basara,1,Stojan Subotin,1,Susan Sontag,1,Sven Milekić,1,Svetislav Basara,2,Svetlana Aleksijevič,1,Svetlana Slapšak,1,Šagal,1,Šefik Ćoralić,1,Tadeusz Różewicz,1,Tamara Deuel,1,Tamara Kaliterna,1,Tamara Nablocka,1,Tamara Nikčević,3,Tatyana Tolstaya,1,Tea Benčić Rimay,1,Tea Tulić,1,Teatar,1,Teatron,1,Tena Lončarević,1,The New York Times. Žarka Radoja,1,Thomas Bernhard,10,Thomas Ostermeier,1,Tihana Čuljak,1,Todor Kuljić,1,Tomaž Šalamun,2,Tomislav Čadež,4,Tomislav Dretar,2,Tonko Maroević,1,Tony Judt,1,Trocki,1,Umberto Eco,2,Urbán András,1,Vanda Mikšić,1,Vanesa Mok/Anđelko Šubić,1,Vanja Fifa,1,Vanja Kulaš,1,Vanja Šunjić,1,Varlam Šalamov,3,Vera Pejovič,3,Vera Vujošević,1,Veronika Bauer,1,Video,10,Viktor Ivančić,3,Viktor Jerofejev,1,Viktoria Radicz,2,Vincent Van Gogh,1,Višnja Machido,1,Vladan Kosorić,3,Vladimir Arsenić,1,Vladimir Arsenijević,1,Vladimir Gligorov Ljubica Strnčević,1,Vladimir Milić,2,Vladimir Pištalo,3,Vladimir Vanja Vlačina,1,Vladislav Kušan,1,vojislav despotov,1,Vojislav Pejović,1,Vojo Šindolić,1,VREME,2,Vujica Rešin Tucić,1,Vuk Perišić,3,W.H.Auden,1,Walter Benjamin,1,Wayne Pearson,1,Wisława Szymborska,1,Wolfgang Borchert,1,Wroclaw,1,Zadie Smith,2,zapis,2,zavičaj,1,Zbigniew Herbert,3,zen,1,ZKM,1,Zlatko Jelisavac,3,Zlatko Paković,2,Zoran Janić,1,Zoran Ljubičić,1,Zoran Vuković,2,Zoran Žmirić,1,Zygmund Bauman,1,Žarko Milenić,1,Žarko Paić,1,Željko Grahovac,3,Živojin Pavlović,1,поезија,1,Саша Скалушевић,3,
ltr
item
HYPOMNEMATA: I na kosturima je važna boja uniforme, Vanesa Mok/Anđelko Šubić
I na kosturima je važna boja uniforme, Vanesa Mok/Anđelko Šubić
https://encrypted-tbn0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTV7umUbHGgN5QjDgoh91JZE43ImVLW7ZHfVEmxLhsfYJpAABxtCA
HYPOMNEMATA
https://darkocvijetic.blogspot.com/2014/05/i-na-kosturima-je-vazna-boja-uniforme.html
https://darkocvijetic.blogspot.com/
https://darkocvijetic.blogspot.com/
https://darkocvijetic.blogspot.com/2014/05/i-na-kosturima-je-vazna-boja-uniforme.html
true
2899971294992767471
UTF-8
Svi članci su učitani Nije pronađen nijedan članak VIDI SVE Pročitaj više Odgovori Prekini odgovor Obriši By Početna STRANICE ČLANCI Vidi sve Preporučeni članci OZNAKA ARHIVA PRETRAGA SVI ČLANCI Nije pronađen nijedan članak koji odgovara upitu Vrati se natrag Nedjelja Ponedjeljak Utorak Srijeda Četvrtak Petak Subota Ned Pon Uto Sre Čet Pet Sub Siječanj Veljača Ožujak Travanj Svibanj Lipanj Srpanj Kolovoz Rujan Listopad Studeni Prosinac Sij Velj Ožu Tra Svi Lip Srp Kol Ruj Lis Stu Pro just now 1 minutu prije $$1$$ minuta prije 1 čas prije $$1$$ sati prije Juče $$1$$ dana prije $$1$$ tjedana prije više od 5 tjedana prije Sljedbenici Slijedi THIS CONTENT IS PREMIUM Please share to unlock Copy All Code Select All Code All codes were copied to your clipboard Can not copy the codes / texts, please press [CTRL]+[C] (or CMD+C with Mac) to copy